ป้าจำช่างตัดภูครามกับงานที่ขายดีที่สุด

เมื่อพูดถึงภูครามคนส่วนใหญ่มักจะนึกถึงลายปัก ปักดอกไม้ วิถีชีวิต บ้านเรือน แต่ก็มีหลายคนที่นึกถึงทรงเสื้อของภูคราม โดยทั่วไปทรงเสื้อของภูครามจะไม่ซับซ้อน และมักจะทำเป็นฟรีไซส์ เนื่องจากต้องการให้เป็นเสื้อผ้าที่ใส่ง่าย และเหมาะกับทุกวัย เน้นใช้เป็นผ้าพื้นเรียบๆ อีกอย่างคืองานของภูครามมีการปักเรื่องเล่ามากมาย เพื่อให้ลวดลายนั้นเด่นชัดผ้าพื้นจึงถูกออกแบบให้เรียบที่สุด

ถึงแม้เสื้อผ้าภูครามจะดูตัดเย็บไม่ซับซ้อน แต่ช่างตัดเย็บของภูครามจำเป็นต้องมีความอดทนสูง มีความเข้าใจในเนื้อผ้า ตัดเย็บได้เรียบร้อย เก็บตะเข็บทุกส่วน ปัจจุบันช่างตัดผ้าภูครามมีทั้งหมด 4 คน คือ ป้าปะ ป้าจำ น้าหนู และพี่ทอก ทั้งสี่คนเป็นคนในพื้นที่และมีความถนัดอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่แตกต่างกันออกไป วันนี้ภูครามอยากนำเสนอเรื่องราวของป้าจำ ช่างตัดเพียงหนึ่งเดียวที่รับผิดชอบตัดเย็บเสื้อทรง “คลาสสิคภูคราม” เสื้อทรงแรกของภูครามที่ขายได้สม่ำเสมอจนถึงปัจจุบัน

ป้าจำ ช่างตัดเย็บภูคราม ที่ขึ้นชื่อในเรื่องความปราณีตในการตัดเย็บ งานที่เข้ามือแล้วไม่เคยได้แก้ แต่ทุกครั้งที่ต้องทำแพทเทิร์นใหม่เราต้องมีกลยุทธ์ในการคุยกับป้าเพราะป้าจำไม่ชอบการขึ้นงานใหม่เป็นสุด ซึ่งทางทีมภูครามจะต้องหาวิธีทำให้ป้าจำสบายใจเพื่อลองขึ้นแพทเทิร์นใหม่ งานส่วนหนึ่งของการขึ้นงานป้าจำจะแอบเอาแพทเทิร์นมาคือ เพราะรู้สึกไม่มั่นใจ แต่มีแพทเทิร์นจำนวนมากที่ป้าจำทำได้สวยเนี้ยบและเรามักจะมั่นใจเสมอว่างานจะไม่ถูกแก้ ลองมาฟังป้าจำเล่าเรื่องการทำงานตัดเย็บกับภูครามกันค่ะ

จุดเริ่มต้น

ป้าจำเคยทำงานเย็บผ้าที่บ้าน โดยคนจากโรงงานจะเอาผ้ามาให้และจ้างป้าจำตัดเย็บในราคาตัวละไม่กี่สิบบาท จนวันหนึ่ง หลังจากที่เหมี่ยวก่อตั้งภูครามมาได้ปีกว่าก็ได้ชวนให้ป้าจำมาตัดเสื้อให้ ช่วงแรกเหมี่ยวเอาแบบเสื้อมาให้ป้าจำ ให้ป้าจำลองปรับขนาด และปรับปรุงทรงเสื้อมาเรื่อยๆ จนกลายเป็นเสื้อคลุมทรง “คลาสสิคภูคราม” ขนาดฟรีไซส์ในทุกวันนี้

ป้าจำบอกว่า ช่วงแรกที่เริ่มทำเสื้อทรงนี้ “ขี้เหร่มากในความรู้สึกของป้า แต่ลูกค้าก็ซื้อเฉยเลย ป้าเลยค่อยๆ ปรับจนมันสวยในความรู้สึกป้าจริงๆ เพราะถ้าเรารู้สึกว่างานไม่สวย ก็ไม่อยากเอาของไม่ดีไปขาย ใครจะอยากขายของไม่สวย โดยเฉพาะเสื้อผ้า ใครซื้อ เขาก็อยากได้ของดีๆ ใส่แล้วสวย ถูกไหม”

ทำไมถึงตัดสินใจทำงานกับเหมี่ยว

“ตอนแรกมะเหมี่ยวไม่มีช่างตัด เห็นมะเหมี่ยวไปจ้างช่างที่หมู่บ้านอื่น เขาตัดไม่เรียบร้อย แล้วช่างคนนั้นไม่ใส่ใจที่จะตัดให้มะเหมี่ยว เห็นหลานไปพยายามหาช่างตามที่ต่างๆ ป้าเลยสงสารหลาน เลยบอกให้พวกโรงงานหยุดส่งเสื้อมาให้ป้า ป้าเลยมาสู้งานกับหลาน บอกเลยว่าป้าคิดหนักมาก เพราะมะเหมี่ยวให้ซักผ้าก่อนตัด มันเป็นขั้นตอนที่เหนื่อยและใช้เวลา ซึ่งป้าเคยทำแต่นั่งเย็บผ้า ไม่เคยล้างผ้าซักผ้าก่อนตัดเลย ซักเสร็จต้องเอามารีดก่อนตัดอีกนะ ไม่งั้นเละเทะ มะเหมี่ยวให้ราคาป้าสูง แบบที่ป้าไม่เคยได้รับ ป้าเลยสู้ ช้าก็ไม่เป็นไร เพราะถือว่าคุ้มมากสำหรับป้า คิดดูนะป้าตัดเสื้อภูครามหนึ่งตัว เท่ากับตัดผ้าโรงงาน 23 ตัวแน่ะ”

ตัดเสื้อกี่แบบ

ทรงเสื้อที่ภูครามทำ จะมีช่างหลายคนมีส่วนร่วม โดยเสื้อแต่ละทรงจะมีชื่อเรียกเฉพาะที่ชาวภูครามเราเรียกกัน ซึ่งเสื้อผ้าที่ป้าจำตัดมีหลากหลายทรง แต่ทรงเสื้อที่ตัดบ่อยและต่อเนื่อง มีทั้งหมด 3 ทรงคือ

1.เสื้อคลุมคลุมไหล่ (คอย้วยพัฒนาแบบจากแพทเทิร์นที่ซื้อมาจากญี่ปุ่น)

2.เสื้อคลุมภูคราม(คลาสสิคภูคราม)

3. เสื้อสูท

เสื้อคลุมคลุมไหล่ เสื้อคลุมภูคราม เสื้อสูท

“ตอนแรกป้าตัดประจำ 2 ทรง คือเสื้อย้วยกับเสื้อคลุมภูคราม (คลาสสิคภูคราม) แค่นั้นเลย เพิ่งจะมีตอนปีที่แล้ว (2564) นั่นแหละ ที่น้องไนซ์เอาแบบเสื้อสูท มาให้ป้าทำแบบ เสื้อทรงนี้ตอนตัดผ้าไม่มีปัญหาแต่มาติดตอนเย็บ ป้าทำคอเสื้อไม่เป็น มันต้องใช้เทคนิคบางอย่าง ป้าไม่ทำอะไรเลย 3 วันเพราะคิดกับงาน เกือบเอาแบบไปคืนน้องไนซ์แล้ว แต่สงสารหลาน ตอนนั้นหลานมาคะยั้นคะยออยากให้ลองตัด เพราะถ้าป้าสามารถตัดได้ป้าก็จะได้ตัดเสื้อหลากหลายได้มากขึ้น ซึ่งทุกวันนี้ป้าก็ได้ตัดเสื้อได้หลายแบบแล้ว”

ถ้าตัดเสื้อตามแบบที่ต้องการไม่ได้ ทำอย่างไร

“ป้าจะโทรหาป้าปะ ช่างใหญ่ที่ตัดให้ภูครามเหมือนกัน ให้ป้าปะมาช่วยสอนเทคนิคให้ เพราะถ้าพูดถึงความเชี่ยวชาญงานตัดผ้าและขึ้นแบบแพทเทิร์นต้องเป็นป้าปะ ช่างตัดภูครามเรามีไม่เยอะนะ แต่ว่าแต่ละคนจะมีเทคนิคแตกต่างกันไป ใครไม่เป็นอะไรก็จะเอามาถามกัน อย่างเช่น ช่างทอกกุ๊นขอบสวย ป้าปะตัดและขึ้นแบบได้มาตรฐานที่สุด ป้าหนูมีความคิดสร้างสรรค์ พลิกแพลงเก่ง เราก็จะเอามาสอนกัน เพื่อให้งานออกมาดีที่สุด”

กลุ่มช่างตัดเย็บภูคราม

จุดเด่นของป้าจำคืออะไร

“ป้าไม่รู้ แต่ป้าเป็นคนที่ไม่ชอบการแก้งาน ช่วงที่แก้บ่อยๆ ป้ารู้สึกไม่ดี เพราะไม่ชอบทำงานที่มันซ้ำซ้อน ป้าก็เลยเก็บรายละเอียดตั้งแต่ต้น ทุกขั้นตอน ช้าแต่ไม่ได้แก้ แค่นั้นเลย นี่คือเหตุผลว่าทำไมคนอื่นถึงชอบบอกว่าป้าเนี้ยบมั้ง”

คิดว่าจุดด้อยคืออะไร

“ป้ากลัว กลัวกับการเริ่มต้นใหม่ เพราะป้าไม่เคยตัดผ้าฝ้าย และไม่เคยได้ราคาสูง กลัวว่าจะตัดออกมาไม่คุ้มราคา แล้วก็กลัวว่าจะทำออกมาไม่ดี แต่พอเราลองสู้กับมัน ผลที่ออกมามันดี ป้าก็ดีใจ แต่ดีนะ ที่มะเหมี่ยวเข้าใจป้า มะเหมี่ยวไม่ค่อยกดดันหรือเร่งงานป้าเลย มีแต่ให้เวลากับป้า และให้กำลังใจ ถึงจุดนี้ต้องขอบคุณเขาจริงๆ ที่เข้าใจป้า”

ดีใจไหมที่มีลูกค้าชอบเสื้อคลุมภูคราม (คลาสสิคภูคราม)

“ดีใจมาก ตอนที่รู้ว่าลูกค้ามาต่อแถวซื้อเสื้อที่ป้าตัดนะ ป้ารู้สึกภูมิใจมาก เพราะเป็นทรงเสื้อที่ทำให้ลูกค้ารู้จักภูครามมาจนถึงทุกวันนี้ เราที่เป็นช่างตัดไม่รู้หรอกว่าทำไมคนถึงชอบเสื้อทรงนี้ แต่ดีใจทุกครั้งที่หลานๆ มาบอกป้าว่าลูกค้ามาถามหาเสื้อคลุมภูคราม พอเอาไปปักแล้วยิ่งสวย ป้าชอบมองมาก เวลาเห็นช่างปักเอางานมาส่ง งามในตามาก”

อยากบอกอะไรภูคราม

“ปีนี้ป้ารู้สึกว่าป้าแก่แล้ว อยากให้มีคนรุ่นใหม่มาเรียนตัดเสื้อกับป้า อยากให้สืบต่อ เพราะไม่รู้ว่าวันข้างหน้าป้าจะตัดผ้าได้หรือไม่ มันจะดีนะถ้ามีเด็กๆ มาสืบทอดการตัดเสื้อกับป้า อยากให้ภูครามเป็นเสาหลักให้คนในหมู่บ้านต่อไป เพราะตั้งแต่ทำงานกับมะเหมี่ยว ป้าสบายขึ้นเยอะเลย”

เมื่อพูดคุยกับป้าจำมาถึงประเด็นสุดท้าย ความรู้สึกที่มีต่อ “คุณป้าสุดเนี้ยบ” ก็เปลี่ยนไปจากเดิม ด้วยความที่ภูครามเน้นการทำงานกับชาวบ้านเป็นหลัก ดังนั้นการพัฒนาฝีมือจึงเป็นแบบค่อยๆ เป็นค่อยๆ ไป ภูครามเองก็เรียนรู้ด้วยเช่นกันว่าช่างตัดของเราฝีมือค่อนข้างจำกัด การทำงานจึงมีเรื่องให้ท้าทายตลอด บางครั้งงานออกมาถูกใจบ้างไม่ถูกใจบ้าง แต่ป้าก็พร้อมสู้กับเราเสมอ ป้าจำเป็นตัวอย่างที่ดีในการเดินข้ามข้อจำกัดของตัวเอง เราเห็นว่าเมื่อข้ามข้อจำกัดใดได้แล้วเวลาหันกลับมามองก็จะยิ้มให้ตัวเองเสมอ

ในมุมมองส่วนตัวของผู้สัมภาษณ์ที่ได้คุยและสังเกตการทำงานของป้าจำ ก็ได้เข้าใจว่าทำไมป้าจำถึงขึ้นแท่นเป็นช่างตัดเสื้อทรงที่ขายดีที่สุดของภูคราม เพราะความใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ในทุกขั้นตอน ทำให้ไม่ว่าจะตัดออกมากี่รอบ เสื้อทรงนี้ก็ยังคงเป็นที่นิยมของลูกค้า และคำพูดของป้าจำที่รู้สึกประทับใจที่สุดและสามารถเอาไปปรับใช้กับการทำงานวันนี้คือ

“ป้าเป็นคนที่ไม่ชอบการแก้งาน ช่วงที่แก้บ่อยๆ ป้ารู้สึกไม่โอเค เพราะไม่ชอบทำงานที่มันซ้ำซ้อน ป้าก็เลยเก็บรายละเอียดตั้งแต่ต้น ทุกขั้นตอน ช้าแต่ชัวร์แค่นั้นเลย”